1.Η συντήρηση του οργάνου
Η συντήρηση του μουσικού οργάνου είναι ένα σύνολο οδηγιών για την ορθότερη χρήση του και προφύλαξη του από κάθε εχθρό του.
Οι εχθροί του μουσικού οργάνου είναι:
Οι άσχετοι και οι απρόσεκτοι κάθε είδους.
Η υπέρμετρη μηχανική καταπόνηση από τον χρήστη καταρχήν [πχ με το υπερβολικό τέντωμα των χορδών από τα κουρδιστήρια ή από τη δύναμη δόνησης των χορδών]. Επίσης η μηχανική καταπόνηση από πρόσωπο άσχετο με την χρήση του μουσικού οργάνου, ειδικά άσχετων παιδιών και ακόμη χειρότερα οικιακών ζώων που δεν κατανοούν τη ζημιά που μπορούν να προκαλέσουν.
Η απροσεξία του χρήστη ή των οικείων προσώπων του κατά την κίνηση και δραστηριότητα τους στο χώρο και η λανθασμένη θέση του οργάνου μπορεί να γίνει αιτία ατυχήματος μέχρι και καταστροφής του οργάνου.
Η λύση για τούτα είναι: Το όργανο να βρίσκεται μακριά από άσχετους και απρόσεκτους κάθε είδους. Όταν δεν βρίσκεται στα χέρια του κιθαριστή να βρίσκεται σε ειδικό προστατευμένο χώρο κρεμασμένο ψηλά [ωστόσο προσοχή γιατί ότι είναι ψηλά πέφτει και σπάει] ή σε ειδική σκληρή θήκη που κλειδώνει ή σε κατάλληλη θέση αναμονής για άμεση χρήση.
Άλλοι εχθροί του μουσικού οργάνου είναι:
Οι ακατάλληλες συνθήκες περιβάλλοντος: υγρασίας, θερμοκρασίας -θερμότητας και ψύχους- που επιδρούν στο ξύλο.
Τα παράσιτα του ξύλου όπως έντομα που μπορούν να βλάψουν το ξύλο, Χημικά στερεά ή υγρά ακατάλληλα που μπορούν να πέσουν κατά λάθος πάνω του ή να χρησιμοποιηθούν σαν μέσα καθαρισμού. Λόγου χάρη διαλύτες όπως το οινόπνευμα ή και πιο ισχυροί μπορούν να κάνουν ζημιά στο βερνίκι προστασίας αλλά και στην κόλλα ή και στο ξύλο, ακόμη χειρότερα για τα οξέα, ακόμη και τα ήπια λεμόνι και ξύδι.
Γενικά ισχύει πως οι καλές συνθήκες που ευνοούν κι εμάς ευνοούν και το όργανο. Ούτε πολύ ψηλές ή πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, ούτε ξηρή ή πολύ υγρή ατμόσφαιρα το ευνοούν.
Η καθαριότητα από σκόνη και ξένα σώματα προφανώς κρατούν το μουσικό όργανο σε καλή κατάσταση. Ένα βαμβακερό μαλακό πανί αφιερωμένο μόνο σε αυτή τη δουλειά και όντας στεγνό βοηθάει στο να ξεσκονίζεται χωρίς να φθείρεται το όργανο.
Μια καλή σκληρή δερμάτινη θήκη προστατεύει από τα περισσότερα και βοηθάει να κρατάμε μαζί τα ανταλλακτικά χορδές χορδιστήρια και το βιβλίο του.
2.Η ρύθμιση του οργάνου και το κούρδισμα
Τα μουσικά όργανα γενικά είναι ηχητικά όργανα ακριβείας. Για να διατηρούν την ηχητική τους ακρίβεια, που επιτρέπει τον εντοπισμό των τόνων σε συγκεκριμένες περιοχές των χορδών, απαιτείται η σωστή απόδοση που προκύπτει μόνο από την ορθή χρήση τους. Αυτή επιβάλλει σε τακτά διαστήματα, να ελέγχουμε την καλή κατάσταση των χορδών λόγω φθοράς, που δίνει την ηχητική καθαρότητα και σταθερή ποιότητα παραγόμενου ήχου. Επίσης να ελέγχουμε την σωστή τάση χορδίσματος που δίνει την σωστή ήχο-γεωγραφία, αυτή μας επιτρέπει τον εντοπισμό των ήχων που επιθυμούμε να πετύχουμε κάθε φορά στο ίδιο ακριβώς σημείο χωρίς την παραμικρή παραλλαγή οπότε η εξάσκηση μας πιάνει τόπο αλλιώς πελαγοδρομούμε ψάχνοντας τα βασικά.
Η σημασία του κουρδίσματος
Η σημασία του χορδίσματος ή κουρδίσματος δηλαδή της σωστής τοποθέτησης των χορδών και της διατήρησης της ορθής τάσης ώστε να αποδίδουν τους ήχους όπως είπαμε, βοηθούν να είμαστε πάντοτε ακριβείς στους ήχους που βγάζουμε με το όργανο καθώς και το όργανο να συντονίζεται σωστά στην συνεργασία του με τα υπόλοιπα όργανα της ορχήστρας ή τη φωνή του κιθαρωδού ή τραγουδιστή.
Υπάρχει για τούτο συγκεκριμένη διαδικασία τοποθέτησης και ρύθμισης-τεντώματος των χορδών που γίνεται κάθε φορά όταν απαιτείται να βάλουμε καινούριες χορδές ή να αντικαταστήσουμε τις υπάρχουσες φθαρμένες.
Ξεκινά η διαδικασία τοποθέτησης και ρύθμισης των χορδών από την αρχική τοποθέτηση χορδών στο καινούριο όργανο.
Περνάει στην τακτική αντικατάσταση των φθαρμένων χορδών.
Καλό είναι να θυμόμαστε πως η φθορά στις χορδές προέρχεται είτε από πολλή χρήση άρα από την τριβή είτε από πολλή αχρησία άρα από την οξείδωση -ειδικά για τις μεταλλικές χορδές που σκουριάζουν-
Φτάνει δε μέχρι την αντικατάσταση της σπασμένης χορδής. Αυτή είναι μια επικίνδυνη κατάσταση που πρέπει να προλαμβάνεται γιατί μπορεί να κάνει ζημιά στο όργανο λόγω της ακραίας διαφοράς στις τάσεις μεταξύ των χορδών στην γέφυρα και στον καβαλάρη-ζυγό από μηδενική-ανύπαρκτη τάση μέχρι πλήρης-τεντωμένες.
1.Όλα ξεκινάνε από την επιλογή των κατάλληλων χορδών για το όργανο.
Για την πηκτίδα ενδείκνυνται χορδές μεταλλικές για μαντολίνο ή συνθετικές γιá βιολί
2.Η σωστή σειρά τοποθέτησης των χορδών στην κατάλληλη θέση ξεκινά από το χορδοκράτη, περνάει στον καβαλάρη, στον ζυγό στην τρύπα του κλειδιού, όπου φέρνει μια περιστροφή χαλαρά ώστε να είναι τοποθετημένη αλλά όχι εντελώς τεντωμένη. Πολύ σημαντικό είναι όταν ξετυλίγονται από τη συσκευασία τους οι χορδές να μην τσακίσουν ή μπερδευτούν,
3.Όταν τοποθετηθούν όλες τότε κάνουμε τις τελικές ρυθμίσεις περιστρέφοντας το κλειδί όσο χρειάζεται πάντα με τη φορά των δεικτών του ρολογιού.
Για το χόρδισμα και συντονισμό των χορδών σε συγκεκριμένες συχνότητες χρησιμοποιούμε σήμερα ηλεκτρονικό όργανο που ονομάζεται ηλεκτρονικό κουρδιστήρι. Παλαιότερα χρησιμοποιούνταν τα απλά κουρδιστήρια που χρησιμοποιούνται ακόμη αλλά πιο σπάνια, πρόκειται για ηχητικά όργανα που μοιάζουν με τέσσερεις σφυρίχτρες μία για κάθε χορδή. Συντονίζουμε τον ήχο που βγάζει η χορδή όταν τη διεγείρουμε και δονείται ελεύθερη με βάση τον ήχο που βγάζει η αντίστοιχη σφυρίχτρα, το πετυχαίνουμε δε τεντώνοντας ή χαλαρώνοντας με το στρίψιμο το αντίστοιχο κλειδί της χορδής ενόσω τη διεγείρουμε και σφυρίζουμε μέχρι να είναι απόλυτος ο συντονισμός. Αυτό τον συντονισμό στην αρχαιότητα τον έκαναν με το όργανο Κανόνα και με αυλούς που έπαιζαν στην συχνότητα που έπρεπε. Το ίδιο ακριβώς γίνεται με το δίχαλο ή διαπασών το οποίο κτυπάμε και μετά ηχεί όταν διεγείρουμε τη χορδή που θέλουμε.
Το όργανο πρέπει να είναι πάντοτε έτοιμο δηλαδή συντηρημένο και κουρδισμένο.
Η χρήση του οργάνου πρέπει να είναι καθημερινή οπότε τέτοια πρέπει να είναι και η εποπτεία της κατάστασης του.
Η δε εποπτεία του είναι ενίοτε η αφορμή για τη χρήση του.
Η εμπειρία μας δίνει τις λεπτομέρειες της άριστης κατάστασης των χορδών και της ποιότητας που προτιμάμε.
Η ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΟΥ
Η ανάγκη για μακρόχρονη αποθήκευση του οργάνου απαιτεί πέραν των καθημερινών συνθηκών προστασίας του κάποια επιπλέον μέτρα:
1. να βάλουμε καινούριες χορδές ώστε να μην προλάβουν να σκουριάσουν έντονα αν χρησιμοποιούμε μεταλλικές ή ακόμη καλύτερα να προτιμήσουμε συνθετικές που δεν σκουριάζουν.
2.να χαλαρώσουμε ελάχιστα την τάση των χορδών -μισή στροφή του κλειδιού-ώστε οι βραχίονες να μην είναι εντελώς ελεύθεροι ούτε και απολύτως φορτισμένοι.
