1.Τι είδους μουσική ταιριάζει στη Πηκτίδα;
Ταιριάζουν τα είδη μουσικής σοβαρού, αυστηρού, αργού, εκφραστικού, απέριττου ύφους.
Το σύνολο της σοβαρής ψυχαγωγικής μουσικής, δηλαδή με ιερό, λόγιο και λαϊκό χαρακτήρα.
Δεν είναι όλα τα όργανα κατάλληλα για όλα τα είδη μουσικής ειδικά τα ιστορικά όργανα με τα οποία και για τα οποία έχει γραφτεί συγκεκριμένο ευρετήριο-ρεπερτόριο- αριστουργηματικών μουσικών δημιουργιών. Αποδίδουν άριστα μόνο στα κατάλληλα προσαρμοσμένα μουσικά δημιουργήματα όπου αξιοποιεί ο δημιουργός στο έπακρο τις τεχνικές δυνατότητες του οργάνου και ξεπερνάει τις τεχνικές δυσκολίες του.
Η μουσική των Ελλήνων που έρχεται από την προϊστορία είναι καλό δείγμα ευρετηρίου αυτού του είδους. Το είδος αυτό είναι ζωντανό από τότε μέχρι σήμερα αφού ακόμη ψάλονται μελωδίες προϊστορικές με ένδυμα αρχαϊκό, κλασικό, ελληνιστικό, βυζαντινό, υστεροβυζαντινό και σύγχρονο πχ ''Η Παρθένος σήμερον'' που αποτελεί ορφικό ύμνο κι επομένως αρχαϊκό.
Στην κοσμική μουσική ισχύει επίσης πχ το δημοτικό τραγούδι ''ο Αητός'' που είναι γραμμένο σε έναν από τους αρχαιότερους δρόμους της ελληνικής μουσικής και βρίσκουμε καταγραφή του πίσω στο 1000, στο 1500 μΧ. κλπ.
Η λύρα Πηκτίς ως αρχαϊκή λύρα είναι το όργανο με το οποίο και για το οποίο έχουν γραφτεί εκείνοι οι εκκλησιαστικοί ύμνοι με Σύστημα το πρώτο, το λεγόμενο βαρύ τετράχορδο με βάση την χορδή ''Μέση'' σήμερα λεγόμενη στο καθημάς Πα και στο διεθνές Ρε.
Πρόκειται για τους αρχαϊκούς -ορφικούς -ιερούς ύμνους που ως αριστουργήματα Ποιητικά [μουσικά λογοτεχνήματα] προσαρμοζόμενα εξυπηρέτησαν διαχρονικά και εξυπηρετούν ακόμη σήμερα λειτουργικές ανάγκες της ψαλμωδίας της χριστιανικής κοινότητας σε ορθόδοξους και καθολικούς. Τέτοια δείγματα προϊστορικά βρίσκουμε στο Παπαδικό, Στιχηραρικό και Ειρμολογικό μέλος για τους ορθόδοξους και στο Γρηγοριανό και Αμβροσιανό μέλος για τους καθολικούς.
Χρησιμοποιήθηκαν από τους Άγιους πατέρες της εκκλησίας μας επειδή γνώριζαν καλά την αξία τους και τη διαφύλαξαν στο κέντρο της λειτουργικής ζωής της εκκλησίας μας.
Ήταν και είναι ιερά, λόγια και λαϊκά δημιουργήματα που υμνούσαν τα θεία με έμφαση σε αξίες που πρέσβευαν και πρεσβεύουν οι χριστιανοί . Μέσω αυτών των υπερχιλιετών πολιτιστικών παραδόσεων διατράνωναν μέσω της αριστουργηματικής καλλιτεχνικής τους σύνθεσης τις άγιες αξίες λοιπόν που και οι πρώτοι χριστιανοί -σοβαροί αυστηροί απέριττοι απλοί ανεπιτήδευτοι και ουσιαστικοί- πρέσβευαν. Όταν όμως έπρεπε να προσαρμόσουν οτιδήποτε το έκαναν με μεγάλη προσοχή και σεβασμό στα αρχαία πρότυπα τá οποία διατήρησαν επί τούτου λέγοντας τα Προσόμοια[Πρότυπα προς μίμηση]. Αυτά χρησιμοποιούντα ακόμη σήμερα από τους καθηγητές βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής για να μάθουν οι σπουδαστές τους διάφορους ήχους-τρόπους-.
Το διαχρονικά ζωντανό ευρετήριο αυτό, μπορούν να μάθουν όσοι γνωρίζουν την Ελληνική [Καθ'ημάς ή βυζαντινή λεγόμενη] μουσική του μονόγραμμου και την σημειογραφία της.
Αν θέλουμε να παίξουμε το ρεπερτόριο αυτό στην αρχαϊκή του μορφή για μουσειακούς-ιστορικούς λόγους και να φανερώσει ως ζωντανός μουσειακός απόηχος του πολιτιστικού μας απώτατου παρελθόντος το πως και τι παίζονταν, τότε αρκεί να παιχτεί με λύρα και δίαυλο το αρχικό ποιητικό -λογοτεχνικό- κείμενο, που επίσης έχει διασωθεί, πάνω στο μελωδικό μοτίβο του Ιερού χριστιανικού κειμένου που μέχρι σήμερα χρησιμοποιείται. Αν ψάλει δηλαδή το κείμενο με βάση την παρασημαντική της βυζαντινής μουσικής που έχει εκσυγχρονίσει και διαιωνίσει τις μελωδίες αυτές ζωντανές θα έχει την ακριβή αναπαραγωγή του ήχου του απώτατου αυτού μουσικού παρελθόντος.
Ώστε η χρήση αυστηρά και μόνο της φωνής στην ψαλμωδία είχε το ρόλο της μεθόδου πιστής αναπαραγωγής του αρχαίου ήχου και ύφους.
Λειτουργεί η Πηκτίδα υπό τις συνθήκες που περιγράφουμε σαν μουσική χρονοκάψουλα για την διαχρονική εξέλιξη της Ελληνικής ιερής μουσικής από την προϊστορία μέχρι σήμερα.
Αποτελεί ιδιαίτερη εργασία η συλλογή του αρχαϊκού ευρετηρίου αυτού του οργάνου ωστόσο αφορά τους πολύ προχωρημένους στη μουσική, που μπορούν να κάνουν την έρευνα αυτή μόνοι τους.
Αντίστοιχου ύφους είναι το σύνολο των ύμνων της Ελληνικής [λεγόμενης και Καθημάς ή βυζαντινής] εκκλησιαστικής μουσικής επομένως από άποψη ύφους είναι επίσης κατάλληλο μουσικό είδος για την Πηκτίδα ωστόσο απευθύνεται σε πιο εξελιγμένα όργανα επτάχορδα και οκτάχορδα όπως η απολλώνια λύρα και η κιθάρα βάρβιτος και ως εκ τούτου η Πηκτίδα θα υστερεί θα δυσκολεύεται στα πλέον απαιτητικά από αυτούς τους ύμνους που είναι ιδιαιτέρως περίτεχνοι και μάλιστα μερικοί από αυτούς απαιτούν= προϋποθέτουν τον μηχανισμό βιμπράτο της κιθάρας και δεν καν είναι εφικτό να παιχτούν με την Πηκτίδα επειδή δεν έχει την τεχνική υποστήριξη που απαιτείται [των μηχανισμών βιμπράτο].
Είναι όμως μεγάλο το πλήθος των ύμνων που μπορούμε να δοκιμάσουμε με την πηκτίδα μόνο στο ειρμολογικό μέλος είναι χίλιοι ύμνοι οπότε μέρος από αυτούς είναι σίγουρα κατάλληλο για την πηκτίδα.
Η Πηκτίδα είναι όργανο κατάλληλο για σχολές μουσικής τόσο καθημάς όσο και διεθνούς επειδή μπορεί να λειτουργήσει ως όργανο εκπαιδευτικό και για τις δύο άρα και ως εκπαιδευτική γέφυρα για τα δύο συστήματα συμβολισμού γραφής και ανάγνωσης της μουσικής.
Ας συνδυάσουμε τα ευρετήρια των δύο συστημάτων για να έχουμε
μια εικόνα της διαβάθμισης του συνολικού ευρετηρίου διαρθρωμένου:
Σε αρχικό στάδιο
Το πλέον κατάλληλο είδος είναι το δημοτικό τραγούδι που είναι γραμμένο στην οκτώηχο μεν αλλά στην πιο απλή εκδοχή της που εντάσσεται και στο διεθνές και μπορεί να λειτουργήσει σαν ταυτόχρονη εξάσκηση και στα δύο συστήματα γραφής και ανάγνωσης της μουσικής.
Σε επόμενο στάδιο
Από τις πιο πρόσφατες συνθέσεις: Οι καντάδες, το νέο κύμα το σύγχρονο έντεχνο λεγόμενο λαϊκό τραγούδι.
Σε ανώτερο επίπεδο
Το ευρετήριο των μεγάλων μουσουργών της δυτικής Ευρώπης της λεγόμενης κλασικής μουσικής για μαντολίνο [ρεπερτόριο κλασικό ρομαντικό κλπ]
Το ευρετήριο που υπάρχει για το μαντολίνο, στην ελληνική σύγχρονη ορχηστρική μουσική.
[βλέπε καταλόγους δισκογραφικών εταιρειών για κλασική μουσική και έργα για μαντολίνο].
Σε ανώτατο επίπεδο
Οι ύμνοι της καθ'ημάς εκκλησιαστικής μουσικής που απαιτούν διαίρεση τονική μέχρι δύο μορίων [δες πίνακα ταστιέρας καθημάς και διεθνούς] που το μαντολίνο όπως όλα τα έγχορδα με συγκερασμένη ταστιέρα δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στο ασυγκέραστο-λεπτομερές σύστημα.
Οι αρχαίοι ύμνοι των διαφόρων περιόδων που έχουν σωθεί ζωντανοί σε χρήση έως σήμερα.
Οι ύμνοι αυτοί είναι τονικοί όπως όλη η βυζαντινή μουσική, δηλαδή κάθε συλλαβή που τονίζεται μας δίνει χρόνο και μελωδικό τονισμό αναλόγως του νοήματος της, οπότε με βάση την παρασημαντική τους μπορούμε να αναπαράγουμε ακριβώς το ύφος του ύμνου από κάθε άποψη.
Αν μάλιστα κάνουμε την έρευνα για τους ορφικούς ύμνους που έχουν διασωθεί ολοζώντανοι μελωδικά στην λειτουργική ζωή της εκκλησίας μας -αν και χωρίς όργανα- έχουμε και το μελωδικό πρότυπο ζωντανά.
Γενικά για τη μουσική με την Πηκτίδα
Μερικές σκέψεις και προσωπικές απόψεις γενικά για τη μουσική.
Παίζω μουσική σημαίνει παίζω το όργανο παρουσιάζοντας μουσικές δημιουργίες σε κοινό. Άρα οφείλω να ξέρω:
1. την θεωρία της μουσικής,
2.έχω εξασκηθεί στο πως να την εφαρμόσω στο όργανο
3.έχω ένα στοιχειώδες ευρετήριο-ρεπερτόριο μουσικών δημιουργιών
4.έχω εξασκηθεί με ορχήστρα
5. παρουσιάζω τα μουσικά κομμάτια με ορχήστρα ή μόνος σε κοινό.
ας τα αναλύσουμε λίγο:
1. την θεωρία της μουσικής,
Όταν μάθει κανείς την Ελληνική μουσική θεωρία μπορεί να παίξει οτιδήποτε στην οκτώηχο για τούτο είναι πιο δύσκολο το εγχείρημα. Αν μάθει την διεθνή μουσική θεωρία ο μαθητής μπορεί να παίξει μόνο τους δύο από τους οκτώ ήχους της Ελληνικής μουσικής θεωρίας και είναι πιο εύκολο. Μπορεί το ευρετήριο για την Ελληνική μουσική και για την διεθνή να είναι διαφορετικά μεγέθη από άποψη ποσότητας και ποικιλίας ωστόσο η οικειότητα, η καταλληλότητα και η ποικιλία του ευρετηρίου οδηγεί και στους δύο χώρους. Οι μέθοδοι συμβολισμού ανάγνωσης και γραφής της μουσικής είναι μεν διαφορετικοί έχουν όμως τις ίδιες έννοιες και επομένως πρέπει ο Έλληνας μουσικός να γνωρίζει και τα δύο.
Ο δε ξένος μουσικός θα εμπλουτίσει τις γνώσεις του για μουσικές έννοιες πέραν των γνωστών κι εφαρμογές πιο απαιτητικές και λεπτομερείς και ευρετήριο ζωντανής χρήσεως πολλών χιλιετηρίδων εξέλιξης και τελειοποίησης, παράλληλα με απαράλλακτα ζωντανά πρότυπα πράγμα εξαιρετικά σπάνιο κι αξιοθαύμαστο για όλους τους μουσικούς πολιτισμούς. Ειδικά για τον πολιτισμό που γέννησε τη μουσική επιστήμη.
Η εγγραφή σε ένα ωδείο για μαντολίνο είναι μια σωστή πρώτη κίνηση για τον αρχάριο.
Επόμενο και κατά πολύ ανώτερο είναι η εγγραφή του σε μια σχολή βυζαντινής μουσικής.
Άριστο το να είναι ο μουσικός εξοικειωμένος και στα δύο συστήματα γραφής και ανάγνωσης της μουσικής: μονόγραμμο και πεντάγραμμο
για τούτο χρειάζονται δύο βιβλία θεωρίας ένα για την καθημάς και ένα για την διεθνή.
το βιβλίο που προτείνω για την καθημάς είναι:
"Μέθοδος βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής [θεωρία και ασκήσεις]" του
Διονύσιου Π.Ηλιόπουλου
το βιβλίο που προτείνω για την διεθνή είναι:
''Θεωρία της μουσικής'' τόμοι α,β,γ του Ιωάννη Δ. Χριστοφίλου από τις εκδόσεις μιούζικ λόβερς.
2.έχω εξασκηθεί στο πως να την εφαρμόσω στο όργανο
Αυτό με τη βοήθεια από τον πίνακα των αλληλουχιών των ήχων της σύγχρονης Πηκτίδας μπορεί να γίνει παράλληλα με την πρακτική εξάσκηση στο μαντολίνο.
3.έχω ένα στοιχειώδες ευρετήριο ρεπερτόριο μουσικών δημιουργιών
επιλέγω από το κατάλληλο ευρετήριο άρα ακούω και επιλέγω και μετά συλλέγω τις πληροφορίες: ηχητικό αρχείο, παρτιτούρες, παρασημαντική και λοιπά.
4.έχω εξασκηθεί με ορχήστρα
βρίσκω αντίστοιχων ενδιαφερόντων και ηλικιών ανθρώπους και δημιουργώ μια μουσική παρέα αυτό που λέμε ορχήστρα. Αυτό μπορεί να γίνει από το ωδείο ή το σχολείο ή τις παρέες και πολλούς άλλους τρόπους. Είναι σημαντικό βήμα για να γίνει κανείς έμπειρος μουσικός επειδή οι συνεργάτες του είναι το πρώτο κοινό του .
5. παρουσιάζω τα μουσικά κομμάτια με ορχήστρα ή μόνος σε κοινό.
Χωρίς κοινό ακόμα και ο έμπειρος σολίστας απλά κάνει πρόβα για να παίξει μουσική. Η οργάνωση μιας εκδήλωσης έχει ιδιαιτερότητες που είναι εκτός της προετοιμασίας του μουσικού, εμπεριέχονται θέματα ήχου, φωτισμού, διαφήμισης, δημοσίων σχέσεων, οικονομικά και πολλά άλλα.
Μαθαίνω όπως σε όλα τα θέματα είτε αυτοδίδακτος είτε με δάσκαλο.
Η σχολή με δάσκαλο είναι πιο ελεγχόμενη και οργανωμένη και για τούτο είναι η προτιμητέα μέθοδος. Ωστόσο δεν ταιριάζει σε όλους.
Η εναλλακτική είναι το ιδιαίτερο μάθημα έστω και αραιότερα επειδή είναι πολύ ακριβότερο.
Οι λεγόμενοι αυτοδίδακτοι μαθαίνουν από βιβλία από προσωπική ερευνητική προσπάθεια, από βίντεο, παρατήρηση επαγγελματιών και πολλά άλλα, άρα μαθαίνουν άναρχα και ακανόνιστα και τυχαία και το κυριότερο χωρίς πίεση. Όπως, όταν και ότι τους αρέσει. Αυτό όμως υπό συνθήκες υπομονής, επιμονής, εργατικότητας και έφεσης αποδίδει πολλές φορές τα μέγιστα, ειδικά με ανθρώπους με πολύ ανήσυχο ταμπεραμέντο.
Ο αυτοδίδακτος μαθητής μπορεί να χρησιμοποιήσει τα σύγχρονα μέσα: βιβλία, μεθόδους άνευ διδασκάλου, μαθήματα μέσω βίντεο, το κάθε είδους υλικό στο διαδίκτυο, διαδικτυακές σχολές και λοιπά και με βάση αυτά πειραματίζεται διασκεδάζοντας παίζοντας και μαθαίνοντας. Η μέθοδος αυτή εμπεριέχει τον κίνδυνο να αποκτήσει κανείς λανθασμένη τεχνική και να καταστρέψει έτσι την περαιτέρω εξέλιξη της τέχνης του. Ωστόσο είναι εφικτό να γίνει σωστά με τη δέουσα προσοχή στην αρχή κι ένστικτο ώστε να αποκτηθεί η σωστή τεχνική.
Η μουσική δεν είναι μόνο σωστή τεχνική: ο ήχος, η μελωδία, ο ρυθμός κλπ είναι και η κοινωνικοποίηση, η συμμετοχή, η ευχάριστη παρέα.
Η άσκηση και η προετοιμασία της μουσικής είναι ατομική υπόθεση.
Η ορχήστρα προϋποθέτει σχετικά έτοιμους μουσικούς με θεωρητική και πρακτική ευχέρεια σε ένα στοιχειώδες επίπεδο αλλά και ομαδικό πνεύμα ώστε να μπορεί να στηριχθεί η συνεργασία .
Η πρόβα μουσικής από ομάδα μουσικών έστω και ερασιτεχνών είναι παίξιμο μουσικής επειδή ο ένας για τον άλλο λειτουργεί σαν κοινό για τούτο γίνεται ευχάριστο και παραγωγικό το ομαδικό παίξιμο μουσικής.
Η μουσική είναι ομαδικό και κοινωνικό γεγονός, έτσι παρόλο που η ατομική πρόβα μουσικής είναι αυστηρά μοναχικό, η ομαδική αντιθέτως είναι ομαδικό και κοινωνικό γεγονός και για τούτο γίνεται πιο ευχάριστη και παραγωγική έτσι έχουν προκύψει μουσικά σχήματα διεθνούς ακτινοβολίας και φήμης.
Ξεκαθαρίζοντας αυτά τα πολύ σημαντικά θέματα θα δούμε πως ο γρηγορότερος και ευκολότερος τρόπος να παρουσιαστεί κανείς στο κοινό είναι να μάθει σωστά το ρυθμό και τα λόγια του τραγουδιού που του αρέσει. Άρα είναι καλύτερα να ξεκινήσει από το κλειδί του φα στην παρτιτούρα πενταγράμμου.
Όταν κάνει αυτό, έχει ήδη κάνει την είσοδο του στον μουσικό κόσμο. Μπορεί να συμμετέχει στοιχειωδώς σε ομαδικό σχήμα.
Αυτό θα του δώσει την ικανοποίηση πως έκανε κάτι πλήρες ολόκληρο αν και απλοϊκό-λειψό- αρχικά.
Θα του ανοίξει όμως την όρεξη να το κάνει ακόμη καλύτερο πλήρες.
Θα του δώσει το ερέθισμα να το ερευνήσει περαιτέρω.
Υπάρχουν πάρα πολλοί αυτοδίδακτοι μουσικοί.
Παίζουν πολύ ζωντανά πολύ όμορφα με πιο γοητευτικό τρόπο από κάποιον που έμαθε να παίζει τέλεια με δάσκαλο και εξασκείται εντατικά μόνος του αλλά δεν παίζει με άλλους ή για άλλους.
Αν θέλει κανείς να μάθει μόνος του μπορεί να βρει μια μέθοδο για μαντολίνο άνευ διδασκάλου να παρακολουθήσει ταινίες επίδειξης του οργάνου στο διαδίκτυο και να προσπαθήσει μόνος του.
Είναι σίγουρο πως θα έχει τόσες απορίες που θα σταματήσει.
Συνήθως στα έγχορδα η δυσκολία προκύπτει με την τοποθέτηση και το κούρδισμα των νέων χορδών μετά την καταστροφή των χορδών από έντονα άγαρμπη χρήση ή απλά χρήση. Το πρόβλημα προκύπτει επειδή τα λάθη έχουν κόστος σε χρόνο και χρήμα αλλά το κυριότερο στην αυτοπεποίθηση του χειριστή.
Αν δεν θέλει κανείς ή δεν μπορεί να διδαχτεί σε σχολή με δάσκαλο μπορεί να βρει στο πρόσωπο ενός συνομήλικου του που παίζει μαντολίνο ή λαούτο ή κιθάρα τον καθοδηγητή που θα του λύνει τις απορίες και θα του δίνει λύσεις εκεί που κολλάει αν όμως είναι τυφλός ο οδηγός οδηγεί στην καταστροφή για τούτο χρειάζεται προσοχή μεγάλη στην επιλογή του καθοδηγητή ώστε να έχει τα ουσιαστικά προσόντα ενός δασκάλου μουσικής.
Η μέθοδος του να μάθει κανείς μουσική που του αρέσει είναι να μάθει τα τραγούδια που του αρέσουν και να προσπαθήσει να τα παίξει κατά το δυνατό πιστότερα ακολουθώντας με το όργανο ένα πρότυπο ηχητικό.
Ξεκινάμε από το ρυθμό και τα λόγια ως δομή στην οποία θα στηριχτούμε ώστε να μην ξεφεύγουμε πολύ.
Το πρώτο πρόβλημα είναι πως ο μαθητής δεν ξέρει το ρυθμό και τα λόγια αλλά και που βγάζει τι ήχο το μουσικό όργανο ώστε να πετύχει ακόμη και την απλή σωστή επανάληψη του ρυθμού. Αυτό ηχητικά και τοπικά λύνεται με τη σταδιακή χρήση του οργάνου είναι η εξοικείωση με το όργανο και τις δυνατότητες του.
Οι συμβολισμοί όμως για την γραφή και ανάγνωση των ήχων θέλει μελέτη και εξάσκηση από μόνη της ώστε να μπορέσει να βοηθηθεί από βιβλία και ταινίες.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι πως δεν ξέρει βασικά πράγματα για τη μουσική που του αρέσει.
Διαπιστώνει κανείς πως πρέπει να μάθει τι του αρέσει και πως δεν ξέρει ούτε βασικά πράγματα που πρέπει να μάθει για αυτό πριν προσπαθήσει να μάθει να το παίζει. Ανακαλύπτει το κρυμμένο βάθος των πραγμάτων.
Το πρόβλημα λύνεται με την ολοκληρωμένη προετοιμασία μέσω έρευνας και συλλογής των απαραίτητων γνώσεων και στοιχείων. Χωρίς πλατειασμό όμως γιατί θα απογοητευτεί από το μέγεθος της εργασίας.
Απαιτείται να συγκεντρώσει:
ηχητικό αρχείο που θα ακούει θα ξανακούει και τέλος θα ακούει και θα παίζει ,
βιβλίο με νότες συγχορδίες και στίχους για τη μουσική που θέλει να μάθει. Προτείνω βιβλίο με κλειδί του σολ, του φα, κάντο και στίχους, για πιάνο ή για ακορντεόν ή κιθάρα επειδή αυτά είναι τα πιο πλήρη.
βιβλίο θεωρίας της μουσικής για την επίλυση αποριών,
τα εργαλεία όπως: κουρδιστήρι, αναλόγιο, βουρτσάκι καθαρισμού, υλικά συντήρησης, θήκη και τα αναλώσιμα: χορδές πένσα κλπ.
Ακούσματα ,συγκινήσεις, και αρχείο
ανθρώπους που ασχολούνται με τον κόσμο της μουσικής και ειδικά αυτής που ενδιαφέρει και δέσιμο μαζί τους.
Το πρώτο και κυριότερο βήμα για να μπει κανείς στον κόσμο της μουσικής είναι η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ!
Το να παίζει κανείς μόνος του δεν είναι συμμετοχή στη μουσική. Είναι άσκηση είναι πρόβα μουσικής κουράζει φθείρει και δεν ανταποδίδει αν δεν υπάρξει κοινό για να ενθουσιάσει ως επιστροφή για την προσφορά. Επίσης απλή ακρόαση δεν είναι συμμετοχή στη μουσική. Συμμετοχή σε αυτή την περίπτωση, είναι ο χορός, το σιγανό τραγούδισμα, το κράτημα του ρυθμού.
ΤΟ ΝΑ ΞΕΡΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑ ΤΟ ΠΡΑΤΤΕΙ.
Πως θα μάθουμε να παίζουμε σωστά μουσική με τη λύρα μας
Το βασικότερο βήμα είναι η αγορά Πηκτίδας και η καθημερινή ενασχόληση με τη μουσική.
Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τους στόχους μας, να δούμε πόσο μακριά θέλουμε να φτάσουμε. Πόσο επιστήμονες θέλουμε να γίνουμε στην τέχνη της μουσικής. Μην ξεχνάμε η τέχνη είναι επιστήμη.
Η καλύτερη μέθοδος είναι να ξεκινήσει κανείς με δάσκαλο μουσικής
-με ιδιαίτερα μαθήματα ακόμη καλύτερα- το πολύ μια φορά την εβδομάδα.
Θα ξεκινήσουμε με ένα δάσκαλο του Διεθνούς συστήματος -του πενταγράμμου- σε ένα αναγνωρισμένο ωδείο όπου θα διδαχτούμε τη στοιχειώδη θεωρία της μουσικής στο διεθνές σύστημα και πως εφαρμόζεται αυτή στο μαντολίνο που είναι το κοντινότερο όργανο.
Στο μαντολίνο της σχολής θα μάθουμε να κουρδίζουμε, τα διαστήματα, το ρόλο του δεξιού και αριστερού χεριού τη χρήση της πένας και του πλήκτρου.
Σε συνεργασία με το δάσκαλο και πειραματιζόμενος με την εφαρμογή της θεωρίας στο όργανο θα αποκτηθεί μια στοιχειώδης κατάρτιση χρήσης του οργάνου, αυτό απαιτεί ένα με δύο χρόνια ενασχόλησης. Αν αυτό συμβεί νωρίτερα σημαίνει πως υπάρχει ιδιαίτερη έφεση στο είδος αυτό της τέχνης και απαιτείται να γίνουν πιο γοργοί οι ρυθμοί και πιο μεγάλα τα άλματα στη μάθηση.
Τότε μπορεί να περάσει κανείς στην Ελληνική μουσική θεωρία μέσω της σχολής βυζαντινής της περιοχής του πιθανότατα στο ίδιο ωδείο. Η Ελληνική -ή βυζαντινή λεγόμενη-είναι ευρύτερη και περιέχει όσα έμαθε ο μαθητής εντάσσοντας τα σε ένα ευρύτερο σύστημα με εξειδικευμένο για ψαλτική και κατ' επέκταση ρεπερτόριο για λύρα .
Η Ελληνική μουσική απαιτεί πολύχρονες σπουδές περίπου πέντε έτη για την απόκτηση του θεωρητικού διπλώματος.
Υπόψη πως όπως σε όλες τις υποθέσεις μάθησης η προσωπική εμπλοκή η υπομονή και η επιμονή με πάθος κάνουν τη διαφορά.
Τα στοιχεία που περιέχει αυτή η στοιχειώδης εισαγωγή στον κόσμο της λύρας και της μουσικής έχουν το ρόλο των κλειδιών που θα ξεκλειδώσουν όταν είναι κανείς έτοιμος τον αντίστοιχο γνωστικό τομέα.
ΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΕΙΝΑΙ ΕΚΕΙΝΟ ΠΟΥ ΟΛΟΙ ΤΟ ΖΗΤΑΝΕ ΟΛΟΙ ΤΟ ΔΙΝΟΥΝ ΚΙ ΟΛΟΙ ΤΟ ΠΕΤΑΝΕ
Το ιερό ευρετήριο-ρεπερτόριο της λύρας
Η λύρα υπήρξε όργανο ιερό λόγιο και λαϊκό ταυτόχρονα γιατί με αυτή και τον αυλό δημιουργήθηκε η ιερή μουσική που είναι ταυτόχρονα και λόγια και λαϊκή. Απευθύνεται σε όλους αλλά με πνεύμα σοβαρό αυστηρό ψυχαγωγικό μεν που οδηγεί σε ανάταση ψυχής και πνεύματος δε.
Το ύφος στο οποίο μας εισάγει η οκτώηχος είναι επιλογή από την ιερή παράδοση που υπήρχε πριν τους χριστιανούς, το ελληνικό πνεύμα συμφωνεί σε μεγάλο μέρος με τον χριστιανισμό για τούτο διαφυλάχθηκαν όλα τα πανάρχαια αριστουργήματα που υμνούσαν τα θεία πράγματα και προσαρμόστηκαν.
Όποιος θέλει να βρει το ρεπερτόριο που αρμόζει στη λύρα θα πάει στην ορθόδοξη εκκλησία όπου θα ακούσει χωρίς όργανα την ιερή μουσική την ψαλμωδία που έρχεται ζωντανή από την απώτατη προϊστορία.
Τα απλούστερα αργά και απέριττα μέλη ύμνων είναι φτιαγμένα από Πηκτίδα και δίαυλο την εποχή του Ορφέα και το ιδανικό τους περιβάλλον να ακουστούν ζωντανά και άγια είναι ο ναός με το κατανυκτικό πνεύμα.
Το έργο ΕΙΡΜΟΛΟΓΙΟΝ το πιο πλήρες θεωρείται το
«ΝΕΟΝ ΥΠΕΡΠΛΗΡΕΣ ΕΙΡΜΟΛΟΓΙΟΝ» Δημ. Ιωαννίδη, Άρχοντος Πρωτοψάλτου της Αγιωτάτης Αρχ/πής ΚΠόλεως
περιέχει τους χίλιους ειρμούς [ειρμός= συνέχεια ]τους αρχαιότατους αριστουργηματικούς ύμνους που λειτουργούν ως αρχαϊκά πρότυπα: ύφους μελωδικά ρυθμικά ποιητικά για τη διαιώνιση των αξιών κάθε είδους που και ο ελληνορθόδοξος χριστιανός πρεσβεύει σήμερα όπως και οι αρχαίοι προγονοί του. Για τούτο εξάλλου μιλάμε για Ελληνορθόδοξο χριστιανό.
Για να μπει κανείς στο ευρετήριο-ρεπερτόριο αυτό πρέπει να μάθει καλά ''κολύμπι '' γιατί θα πρέπει να ξανοιχτεί σε πελάγη που μόνο -η Βυζαντινή λεγόμενη - η Ελληνική μουσική παράδοση επί το ακριβέστερο οδηγεί.
Πρόκειται για θησαύρισμα αριστουργημάτων κάθε εποχής της Ελληνικής μουσικής παράδοσης από την απώτατη προϊστορία μέχρι τις μέρες μας.
Ακόμη και πολύ πρόσφατες καλλιτεχνικές περίοδοι όπως η εποχή της κλασικής μουσικής για παράδειγμα δεν είναι πια ζωντανή παράδοση, αλλά μουσικά κείμενα που παραδίδονται ως σημειογραφία κανένας δεν ξέρει πως ακούγονταν τότε αφού δεν υπήρχε ηχογράφηση και τα όργανα που παίζονταν ήταν διαφορετικά. Η χρήση όμως της φωνής στην ψαλτική τέχνη και παράλληλα της διδασκαλίας της και της σημειογραφίας της που μεταγράφεται τακτικά έχει διαφυλάξει με τόση πιστότητα ακούσματα ζωντανά που χρησιμοποιούνται κάθε εβδομάδα στη λειτουργική ζωή της εκκλησίας μας επί δύο χιλιετηρίδες που βρίσκονται στα χέρια των Χριστιανών που τα λειτουργούν, τα τελειοποιούν, τα αγιάζουν, και πόσες άλλες νωρίτερα στα χέρια των Ελλήνων και της μυστηριακής τους θεολογικής παράδοσης έστω και πολυθεϊστικής.
Έχουμε μόνο 7000 χρόνων επιλογή των τελειότερων δημιουργημάτων του μουσικού πολιτισμού μας και τα διατηρούμε ζωντανά, αν αυτό δεν είναι ένας ζωντανός θησαυρός για αξιοποίηση τότε ποιός είναι;
Το Παπαδικό και το Στιχηραρικό μέλος πολύ πιο πλούσια και απαιτητικά από κάθε άποψη: τεχνικά, έκτασης, ιερότητας, απαιτούν Κιθάρα για να μπορέσει να ακολουθήσει το όργανο τους ακροβατισμούς της ευέλικτης φωνής των ψαλμών και το πετυχαίνει με ειδικούς μηχανισμούς για απαιτητικότερη μουσική εμπειρία. Υπάρχουν όμως και κει κάποια λίγα μέλη, που ανήκουν στην απώτατη προϊστορία και έχουν φτιαχτεί για να παιχτούν από Πηκτίδα και δίαυλο φαίνεται από τη βάση του βαρέως τετράχορδου που διατηρούν επίμονα και μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις ξεφεύγουν.
Υπάρχει λοιπόν τεράστιο πλήθος και ποιότητα ρεπερτορίου.
Ύμνος στην λύρα
[Ο ΎΜΝΟΣ ΑΥΤΌΣ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΛΥΡΑ ΩΣΤΟΣΟ ΤΑΙΡΙΑΖΕΙ ΚΙ ΕΔΩ]
Σύρω το τοξάρι μ΄ δεξιά, ανοί(γ)ουνταν γεράδες*
Σύρω το τοξάρι μου δεξιά ανοίγονται πληγές
Παίρω και συρ΄ ατό ζερβά, κλαινίζω* τσι μανάδες.
παίρνω και σέρνω από ζερβά κλαίνε θρηνούν μανάδες
Για πέει με, λύρα μ΄ έμμορφον, πώς εγροικάς ατά όλ?α;
Για πέσ' μου λύρα μου όμορφη, πως τα γροικάς ετούτα;
Και το λαλόπο σ΄ το γλυκόν, πως παίρ΄ λαρών* τα πόν?α;
Και στο φωνάζω το γλυκό πως παίρνουν γιατρειά τα πάντα
Τα πλούτ?α ας είναι τη ζεγκίν*, κ΄ εσύ τ΄ εμόν ας είσαι,
Τα πλούτη ας είναι στους αρχόντες κι εσύ δικιά μου ας είσαι
Σ΄ όλια τα τέρτ?α μ΄ ση χαρά μ΄ σύ μαναχόν κανείσαι*,
Σε όλα τα ντέρτια στη χαρά μου εσύ μονάχα αν είσαι
-
Η πsη* 'μ΄ τ΄ απέσ΄ όντας πονεί, όντας τsουζ΄ το καρδόπο μ΄,
Η ψυχή μου σε παίζει σαν πονεί, σαν τσούζει η καρδιά μου
Εσέναν παίρω μετ΄ εμέν και τρα(γ)ωδώ τ΄ αρνόπο μ΄.
Εσένα παίρνω μεθ' εμέ και τραγουδώ τ' ανθρώπου μου
Γεννίουμες κι ουλ sαίρουνταν, εσύ έρχες΄ πυρίκ΄ς μας
Γέννες κι όλοι χαίρονται, εσύ έρχεσαι κοντά μας
Κι ους να γερούμ΄ και δάνομε, εσύ χαριεντερίεις* μας
κι ως να γεράσουμε και πεθάνουμε εσύ χαρά μας δίνεις
Πάππον προς πάππον μετ΄ εσέν έρχουμες και θα πάμε
Πάππου προς πάππου με εσένα ερχόμαστε και θα πάμε
Σουμάδαν*, γάμον, φαγοπότ΄, μετ΄ εσέναν ευτάμε.
Σύναξη γάμο φαγοπότι με σένα γλεντάμε.
Λες μας ντ΄ εποίναν* τ΄ εμετέρ* σα παλαιά τα χρόν?α
Μας λες τι έκαναν οι δικοί μας στα παλαιά τα χρόνια
Κ΄ εσύ θα λες ξαν ουλτς τσι νέοις τ΄ εμέτερα τα πόν?α
κι εσύ θα λες ξανά σε όλους τους νέους μας τα πάντα
Λες τη κυρού μ΄ τα έργατα τη μάνας ιμ΄ τα δάκρ?α,
Λες του κύρη μου τα έργα, της μάνας μου τα δάκρυα
Εσύ κλαινίεις ξενιτεμέντς, πέραν σα θαλασσάκρ?α,
Εσύ κλαίς ξενιτεμένους, πέρα στης θάλασσας τα άκρα
Και σο ταφίν εμούν* απάν΄ εσύ μοιρολογάς μας,
και στους τάφους μας επάνω εσύ μοιρολογάς
Εσύ εξέρτς το βάλσαμον, εσύ παρηγοράς μας!
Εσύ ξέρεις το βάλσαμο, εσύ παρηγοράς μας
Και λες…και κλαις…και sαίρεσαι….
και λες και κλαις και χαίρεσαι
(Πολύκαρπος Χάιτας)
